دلایل آلودگی هوای ایران در سال جاری

در ادامه، اصلی‌ترین ریشه‌های این معضل را بررسی می‌کنیم:

 

بیش از ۷۰ درصد از آلودگی هوای شهرهایی مثل تهران مربوط به منابع متحرک است.

 

خودروهای فرسوده: وجود تعداد زیادی خودرو و موتورسیکلت قدیمی با تکنولوژی سوخت‌رسانی ناقص (کاربراتوری).

 

حمل‌ونقل عمومی ضعیف: کمبود اتوبوس‌های نوساز و مترو که باعث هجوم خودروهای تک‌سرنشین به خیابان‌ها می‌شود.

 

در فصول سرد سال، با افزایش مصرف گاز خانگی، نیروگاه‌ها و صنایع دچار کمبود سوخت می‌شوند. در بسیاری از موارد، این مراکز مجبور به استفاده از مازوت (نفت کوره) با غلظت بالای گوگرد می‌شوند که حجم عظیمی از اکسیدهای گوگرد را وارد هوا می‌کند.

 

این یک عامل طبیعی است که در پاییز و زمستان شدت می‌یابد. در حالت عادی، هوای گرم به سمت بالا می‌رود و آلودگی را با خود می‌برد، اما در وارونگی دما، لایه‌ای از هوای گرم مانند یک سقف روی هوای سرد قرار می‌گیرد و آلودگی‌های شهری را در نزدیکی سطح زمین حبس می‌کند.

 

استقرار صنایع سنگین، کارخانه‌های سیمان و نیروگاه‌ها در مجاورت مناطق مسکونی، بدون رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و فیلتراسیون مناسب، باعث انتقال مستقیم سموم به ریه شهروندان می‌شود.

 

تغییرات اقلیمی و مدیریت نادرست منابع آبی باعث خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها (مانند تالاب گاوخونی یا دریاچه ارومیه) شده است. این مناطق اکنون به کانون‌های داخلی تولید گرد و غبار تبدیل شده‌اند که با کوچک‌ترین بادی، ذرات معلق (PM10) را راهی شهرها می‌کنند.

 

به گزارش فست تریپ به نقل از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، بررسی شاخص کیفیت هوا کلان شهرهای کشور از آغاز امسال تا ۹ دی ماه ۱۴۰۴ در مقایسه با زمان مشابه سال ۱۴۰۳ نشان داده است که وضعیت کیفیت هوا در اکثر شهرها با کاهش روزهای پاک همراه بوده است. بر طبق این گزارش، تهران در سال ۱۴۰۴ تنها ۶ روز هوای پاک را تجربه کرده که نسبت به سال قبل تغییر قابل ملاحظه ای نداشته، اما تعداد روزهای قابل قبول از ۱۷۶ روز در سال ۱۴۰۳ به ۱۳۲ روز کم شده است. در مقابل، روزهای ناسالم برای گروههای حساس در پایتخت بالا رفته که نشان دهنده افت کیفیت هوا امسال است. در مشهد هم کاهش چشم گیر روزهای قابل قبول و افزایش روزهای ناسالم برای گروههای حساس و ناسالم، این شهر را در زمره کلان شهرهایی با روند نامطلوب کیفیت هوا قرار داده است. اهواز بازهم یکی از آلوده ترین کلان شهرهای کشور محسوب می شود؛ به صورتی که کاهش شدید روزهای قابل قبول و افزایش روزهای خیلی ناسالم و خطرناک در سال ۱۴۰۴، نگرانی ها درباره ی وضعیت سلامت شهروندان این شهر را تشدید کرده است. در مقابل، اراک همچون شهرهایی است که بهبود نسبی کیفیت هوا را تجربه کرده و افزایش روزهای پاک و قابل قبول و کاهش روزهای ناسالم برای گروههای حساس در این شهر به ثبت رسیده است. اصفهان هم با وجود برخی نوسانات، در مجموع وضعیت نسبتاً بهتری نسبت به سال قبل داشته است. در شیراز، به سبب عدم ثبت روزهای پاک در سال ۱۴۰۴ و کاهش قابل توجه روزهای قابل قبول، کیفیت هوا نسبت به سال قبل نامطلوب ارزیابی می شود. این گزارش تاکید می کند که مسیر صعودی روزهای ناسالم در خیلی از کلان شهرها، ضرورت تقویت برنامه های کنترل منابع آلاینده، توسعه حمل و نقل عمومی پاک و مدیریت مؤثر صنایع و منابع آلاینده را بالاتر از پیش ضروری می سازد.