امروزه تاب آوری اجبار، لزوم و نیاز است
فست تریپ: در نشست تخصصی ایمنی در مقابل زلزله وكاهش اثرات بلایای طبیعی به موضوعاتی چون تاب آوری، نقش سازمان های مردم نهاد در مواقع بحرانی و حل مسائل اجتماعی دراین حوادث پرداخته شد و صاحبنظران به تبادل تجربه های خود از حوادث قبلی پرداختند.
به گزارش فست تریپ به نقل از ایسنا امروز نشست تخصصی ایمنی در مقابل زلزله و كاهش اثرات بلایای طبیعی در یكی از پایگاه های مدیریت بحران واقع در پارك لاله تهران از طرف سازمان شهرداری ها و دهیاری های كشور برگزار گردید. در این نشست تخصصی كه بعضی از شهرداران شهرهای مختلف، اساتید دانشگاه و احمد صادقی - رئیس سازمان جلوگیری از مدیریت بحران شهر تهران - حضور داشتند به سوژه مخاطرات طبیعی، چگونگی مقابله با آنها نقش و سهم سازمان های مردم نهاد پرداخته شد.
در ابتدای این نشست مجید عبداللهی –رئیس مركز مطالعات برنامه ریزی شهری و روستایی - اظهار نمود: افزایش و تمركزجمعیت درشهرها خصوصاً كلان شهرها بااینكه امكان دارد ظرفیت های اقتصادی را برای كشور احداث كند اما در صورت وقوع حوادث، لطمه های احتمالی بسیاری جدی به وجود می آورد. در كشور هشت كلانشهر وجود دارد كه ۳۶ درصد از جمعیت كشور دراین هشت كلانشهرساكن هستند. متاسفانه بخش عمده ای از كلانشهرها در مقابل انواع حوادث خصوصاً زلزله لطمه پذیر هستند.
وی افزود: تهران، تبریز، مشهد، شیراز ریسك خطر بالایی درباب زلزله دارند و سایر حوادث انسان ساز هم سالانه در كشور حدود ۱۷۰هزار فقره آتش سوزی در شهرهای كشور اتفاق می افتد كه شهرداری ها متولی رسیدگی به اینگونه حوادث هستند. این اعداد و ارقام نشان داده است كه باید نظامات مشخصی برای مدیریت بحران مشخص نماییم. این نظامات ساختاری، كالبدی است و نقش دستگاه های مختلف در این قالب بایستی تعریف شود اما پیشران این حوادث خود شهرداری ها هستند و باید به آنها مسئولیت دهیم تا در زمان اولیه حادثه شهرداری ها در محل حاضر شوند و خدمات اولیه را عرضه كنند.
رئیس مركز مطالعات برنامه ریزی شهری و روستایی اضافه كرد: اگر نگاهی به اثرات بلایا در دنیا داشته باشیم بار مسئولیت بیشتر خواهد شد. آخرین گزارشی كه سازمان ملل در اواسط ۲۰۱۸ منتشر نمود و نام آن فقر و بلایا و اقتصاد است. مجموعه تحلیل های انتشار یافته نشان دهنده این است كه در دنیا در بازه زمانی ۲۰ ساله گذشته 2900 میلیارد دلار اثر مستقیم خسارت بلایا وجود داشته و از این میزان 2245 میلیارد دلار مربوط به حوادث جوی و اقلیمی است یعنی آنچه كه همواره از تغییرات جوی و اقلیمی گفته میگردد دراینجا خودنمایی می كند.
وی اشاره كرد: در ۴۰سال گذشته جهت گیری بروز حوادث از حوادث زمین ساختی به حوادث اقلیم شناسی تغییر كرده است و این معادل ۷۷ درصد از خسارت هایی است كه در دنیا اتفاق می افتد یعنی حوادثی مانند سیل، طوفان های حاره ای و سونامی.... یعنی به عبارت دیگر ۷۷ درصد حوادث دنیا در ۲۰ پارسال مربوط به تغییرات اقلیمی است كه عدد بسیار بزرگی است.
عبداللهی افزود: به نظر می آید كه بلایا باید در كنار تهدیدات برای ما فرصت احداث كند. متاسفانه زلزله كرمانشاه بااینكه موجب شد برخی از هموطنان جان خودرا از دست دهند اما این فرصت به آن مناطق داده شد كه شهرها و روستاها دوباره ساخته شوند حتی در كرمان هم به همین شیوه عمل شده است كه اگر حادثه ای رخ دهد به سبب مقاوم سازی های انجام شده راحت ترهستیم.
رئیس مركز مطالعات برنامه ریزی شهری و روستایی به بافت های فرسوده در كشور اشاره نمود و اظهار داشت: در كشور ۱۴۱ هزار هكتار بافت ناكارآمد شهری مشتمل بر بافت تاریخی، بافت حاشیه ایی و فرسوده وجود دارد. این بافت ها قرار بوده در بازه زمانی از سال ۸۴ تابحال سالی ۱۰ درصد نوسازی شوند. اینكه نوسازی شده است یا خیر سوژه بحث ما نیست ولی از منظر مدیریت بحران این مساله برای ما اهمیت دارد كه اگر این اتفاق بیفتد سیستم های پیشگیری، سیستم های مقاوم سازی به گونه ای عمل كند كه خیالمان از اتفاقات آتی مانند زلزله در این فضاها راحت شود.
وی درانتها صحبت هایش اظهاركرد: ما در حوزه حوادث همیشه به كالبد توجه كردیم و به وضعیت اجتماعی و ظرفیت های آن كمتر توجه شده است خوشبختانه جهت گیری خوبی در تشكیل سمن های در وزارت كشور شكل گرفته است. بخشی از كارهایی كه دولتی ها نمی توانند انجام دهند این سازمان های مردم نهاد قادر به انجام آن خواهند بود اما باید چارچوب شكل گیری آنها مشخص شود، نظارت شده باشند و در قالب حاكمیت این اقدامات را انجام دهند تا شاهد شائبه هایی نباشیم كه متاسفانه در حوادث اخیر شاهد آن بودیم.از طرفی باید به اقشاری چون كودكان و سالمندان در این مواقع توجه بیشتری شود.
در ادامه این نشست علیرضا سعیدی - مدرس مدیریت بحران و دبیر كل جمعیت كاهش خطرات زلزله در ایران - در ابتدا به نمایش اسلایدهایی از اقدامات انجام شده توسط سازمان های مردم نهاد در زلزله كرمانشاه پرداخت سپس به نقش تشكل های مردمی در این مواقع اشاره نمود و خطاب به شهرداران اظهار داشت: تشكل های مردمی همانطور كه می توانند در كنارتان باشد در مواقع بحرانی باز می توانند به شكلی در منطقه دردسرساز شوند بدین سبب اگر با این تشكل ها ارتباط نگیرید كارهای كه انجام می دهند دردسرساز میگردد. مثلا امكان دارد با كمك های خاصی كه انجام می دهند منجر به ارتقای سطح توقع مردم شوند. آن وقت توقع مردم منطقه بالا خواهد رفت و بایستی اقداماتی فراتر برای همه صورت گیرد حتی گاهی این گروه ها موجب ارسال اطلاعات غلط از منطقه می شوند بدین سبب از تشكل های مردم نهاد در هر جا كه هستید، استفاده كنید و با آنها تعامل داشته باشید برای اینكه در این تعامل هم مردم منعفت می برند و هم شما می توانید كارهایی انجام دهید.
در ادامه دكتر انتظاری - عضو هیات علمی و مدیر گروه پژوهشگری دانشگاه علامه طباطبایی - با نگاه و نگاهی اجتماعی به بیان سوژه پرداخت و اظهار داشت: به مباحث فیزیكی بیشتر از مسائل اجتماعی توجه می نماییم. همیشه تصور می نماییم كه باید در مواقع زلزله خانه ها را بسازیم اما پس مشكلات اجتماعی را چه كسی حل كند؟
وی همین طور در بخش دیگر صحبت هایش به اهمیت رسانه در این مواقع اشاره نمود وگفت: در یك حادثه زلزله به منطقه ای سفر كردم و از مردم پرسیدم چرا قبل از وقوع زلزله و هنگام وقوع پس لرزه بیرون از خانه نماندید، مردم پاسخ دادند به خانه برگشتیم تا بینیم صدا و سیما چه می گوید اما دیدیم آنها چیزی نگفته اند و ما در خانه ماندیم. در حقیقت این مساله نشان داده است رسانه در این میان چقدر اهمیت دارد.
انتظاری با اشاره به اینكه آمادگی های اجتماعی برای مقابله با حوادث طبیعی همچون زلزله نداریم، اظهاركرد: موضوعی كه در زلزله كرمانشاه وجود داشت بیشتر مسئله توسعه نیافتگی بود. آنان معتقد بودند حداقل در این زمان بحرانی دیده می شوند و در كنار افرادی كه به شدت درگیر حادثه شده بودند، گروه های هم بودند كه مشكلی نداشتند اما از آن شرایط بهره برداری می كردند. همه این موارد در حقیقت به توسعه نیافتگی آن منطقه باز می گردد كه افراد فكر می كند اگر از شرایط پیش آمده بهره برداری نكنند سرشان بی كلاه خواهد ماند.
تعریفی از جایگاه تشكل ها فضای مجازی و سلبریتی ها در مواقع بحرانی نداریم
این عضو هیات علمی اشاره كرد: در زمان مدیریت بحران هیچ تعریفی از جایگاه تشكل های فضای مجازی و سلبریتی ها نداریم. باید ابعاد اجتماعی - فرهنگی مسئله را به خوبی بشاسیم همین طور مدیریت بحران در این مواقع بایستی از نیروی خود مردم در منطقه استفاده نماید در حالیكه در زلزله كرمانشاه مردمی كه در آن جا بودند كاری نمی كردند.
وی افزود: باید در تمام نقاط كشور و همه روستاها افرادی آموزش ببیند و مسئولیت مدیریت بحران در هر بحران شامل بلای طبیعی و انسانی را این افراد مدیریت كند یعنی اگر از درون آموزش داده شود سوژه و مسائل بهتر حل خواهد شد. به نظر می آید اگر روی این مساله كار نماییم البته با مطالعه زیاد، نتیجه خواهیم گرفت. كشور ما كشور بلاخیزی است سیل و زلزله ما را وادار می كند فكری نماییم، باید مدیریت مردم محور داشته باشیم وظرفیت های موجود در هر منطقه را فعال نماییم. در حقیقت مدیریت بحران باید مدیریت پیشگیرانه باشد.
درادامه دكتر عباس تقی زاده - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران - به سوژه تاب آوری شهری اشاره نمود و با طرح یك سوال كه آیا تاب آوری در شهر یك اجبار است یا اختیار یا لزوم است یا انتخاب، اظهار داشت: دلایل عدم پیشرفت در مدیریت خطر شامل مواردی چون نقش ضعیف جوامع در مدیریت خطر، اقدامات بین بخشی ضعیف، رویكرد بالا به پایین در مدیریت خطر و بی توجهی به توسعه انسانی است و ضرورت تغییر در رویكرد مدیریتی خطر بلایا بایستی توجه خاص به نقش جوامع در مدیریت خطر، ارتقای هماهنگی بین بخشی، رویكرد پایین به بالا در مدیریت خطر و توجه به مدیریت انسانی باشد.
وی افزود: باید به مخاطرات و تهدیداتی كه شهر را در برمی گیرد بعنوان یك پتانسیل نگاه كرد نه تهدید و در این صورت و با این نگاه جامعه ارتقا پیدا می كند.
تقی زاده افزود: تاب آوری بحران در تعریف مفهومی یعنی توانایی یك جامعه در هم زیستی، تطابق ومدیریت خطر بلایا از راه رویكرد مثبت گرا و مشاركتی جامع و یكپارچه است. همین طور تاب آوری بلایا در تعریف عملیاتی یعنی سطحی از مخاطره كه جامعه در مواجه با آن بدون هیچ تغییری به فعالیت خود ادامه دهد. یعنی سطحی از فعالیت های اصلی جامعه كه در زمان بحران همچنان به فعالیت های خود ادامه می دهد و مدت زمانی كه جامعه نیاز دارد پس از بحران به حالت نرمال برگردد.
وی اشاره كرد: اصول تاب آوری جامعه در مقابل بلایا و حوادث شامل خود سازماندهی، همكاری، پاسخگو، فراگیری، انسجام اجتماعی، همبستگی اجتماعی، برگشت پذیری وتنوع است.
نقطه آغازی ومحوری تاب آوری افزایش دانش مدیران است
این كارشناس حوزه تاب آوری با بیان این كه حدود ۳۰ درصد از وضعیت تاب آوری مربوط به بحث های مدیریتی است، اظهاركرد: اگر می خواهیم چیزی را عوض نماییم باید از ذهن مدیران شروع كرد.اگر شایستگی مدیران ما یعنی میزان تجربه، دانش، آگاهی آنها نسبت به فعالیت های یكدیگر بالا رود، قدم بزرگی در این زمینه برداشته خواهد شد بدین سبب نقطه آغازین ومحوری تاب آوری افزایش دانش مدیرانسپس مباحث دیگری چون مباحث اقتصادی و فیزیكی و... است.
دكتر تقی زاده در بخش دیگری از صحبت هایش به درس های كه از زلزله كرمانشاه گرفته شد، اشاره نمود و اظهار داشت: درس اول كرامت انسان ها است كه متاسفانه در این شرایط فراموش میگردد و كسانی كه می خواهند خدمتی عرضه كنند، گاهی به این مساله توجه نمی كنند بدین سبب نیاز به سیستم هایی داریم كه توزیع عادلانه و با كرامت خدمات را انجام دهد. درس دوم نگرش مثبت رسانه ها است یعنی رسانه ها باید در این مواقع بحرانی پیام های مثبتی بدهند و بهتان زنی ومتهم یابی نكنند. یعنی نباید در این مواقع به دنبال علت حادثه رفت بلكه باید ابتدا مسئله را حل كرد.
وی افزود: همبستگی اجتماعی و تداوم حیات باز از مسائل مهمی است كه باید به آن توجه كرد. ما بایستی بدانیم چگونه مردم را سپس این گونه حوادث به زندگی عمومی بازگردانیم وحتی اقدامات كوچك نقطه ای هم می تواند جامعه را هرچه زودتر به زندگی عادی برگرداند. درس دیگری كه می توان از زلزله كرمانشاه گرفت خودسازماندهی ودرون نگری، ارزیابی سریع ظرفیت ها وپاسخگوی سریع است. به عبارت دیگر باید این سوال پرسیده شود در زلزله كرمانشاه نقش شهرداران، فرمانداران مدیران محلی نظامی سلامت و نیروهای مسلح چیست؟ما در آن منطقه شبكه بهداشتی كرمانشاه و سرپل ذهاب را حذف كردیم وسیستم جدید جایگزین كردیم. سیستمی كه از بیرون می آید مقرر است كمك باشد و قرار نیست جایگزین سیستم قبلی شود. باید كمك نماییم سیستم های موجود با تمام مشكلاتی كه دارند خودشان بلند شوند نه این كه جایگزین برای آنها پیدا نماییم.
وی درانتها صحبت هایش اظهار نمود: در حوادث و بلایا بچه ها اهمیت زیادی دارند. آنها جز گروه های هستند كه در این مواقع از آنان غافل می شویم بدین سبب باید به آنها بیشتر توجه كرد. ونهایتا از تمامی این مباحث می توان نتیجه گرفت تاب آوری امروز یك اجبار یك لزوم و نیاز است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب